Mặt bằng và những khái niệm liên quan 

Mặt bằng là gì? Đây là câu hỏi mà những người không làm trong ngành xây dựng thì chưa chắc là đã hiểu rõ. Vì vậy, ở trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn câu hỏi bạn thắc mắc về mặt bằng cũng như một số các khái niệm liên quan trong xây dựng.

Mặt bằng là gì ?

Mặt bằng (tiếng Anh: floor plan) là một bản vẽ tóm tắt vị trí của các phòng và các không gian khác trong một căn nhà hoặc tòa nhà. Nó thường được xây dựng dưới dạng bản vẽ hai chiều với tỷ lệ chuẩn, bao gồm các thông tin chi tiết như kích thước và hình dạng của các phòng, cửa sổ, cửa ra vào, bếp, nhà tắm, hành lang và các chi tiết khác.

Một mặt bằng được sử dụng để đánh giá diện tích của một ngôi nhà hoặc tòa nhà, tạo ra kế hoạch thiết kế và phát triển các giải pháp kiến trúc. Nó cũng cung cấp một cái nhìn tổng thể về bố trí của một không gian, giúp người thiết kế, chủ nhà hoặc các bên liên quan khác đưa ra quyết định về cách sử dụng không gian và đặt các đồ vật, nội thất một cách hợp lý. Mặt bằng cũng là một công cụ hữu ích để giới thiệu và quảng bá các dự án bất động sản đến khách hàng và nhà đầu tư.

Đặc điểm của mặt bằng là gì ?

Một mặt bằng bao gồm các đặc điểm sau:

1. Kích thước và tỷ lệ: Mặt bằng thường được vẽ trên giấy hoặc bằng phần mềm vẽ 2D hoặc 3D. Nó phải được vẽ theo tỷ lệ chính xác để thể hiện kích thước của mỗi phòng, khoảng cách giữa các phòng và các chi tiết khác.
2. Bố trí của các phòng và các không gian khác: Mặt bằng cung cấp thông tin chi tiết về bố trí của các phòng, như phòng khách, phòng ngủ, bếp, phòng tắm và nhà vệ sinh. Nó cũng phải cho thấy sự phân chia của không gian chung và riêng tư.
3. Hướng của cửa ra vào, cửa sổ và các điểm tiếp xúc với bên ngoài: Mặt bằng cần cho thấy vị trí của các cửa ra vào, cửa sổ, ban công, hành lang và các điểm tiếp xúc với bên ngoài, giúp định vị những vị trí quan trọng trong không gian như những điểm chiếu sáng, không khí tự nhiên và quang cảnh.
4. Vật liệu và chi tiết kiến trúc: Mặt bằng có thể cho thấy các chi tiết kiến trúc và vật liệu sử dụng trong kiến trúc, giúp cho việc đánh giá chi phí và quy trình xây dựng.
5. Hệ thống kỹ thuật: Mặt bằng cũng cần phải cho thấy vị trí của hệ thống kỹ thuật như điện, nước, gas, thông gió và điều hòa nhiệt độ, giúp cho việc thiết kế và xây dựng hệ thống này một cách hiệu quả.

Mặt bằng có vai trò như thế nào ?

Mặt bằng đóng vai trò quan trọng trong quá trình thiết kế và xây dựng một công trình xây dựng. Nó giúp định vị, phân bố và xác định vị trí các không gian, phòng chức năng, điểm tiếp xúc với bên ngoài và hệ thống kỹ thuật trong một công trình xây dựng.

Cụ thể, mặt bằng có các vai trò sau đây:

1. Thiết kế không gian: Mặt bằng cung cấp cho các kiến trúc sư, nhà thiết kế và chủ đầu tư một cái nhìn tổng thể về bố trí, kích thước, hình dạng và chi tiết của các không gian, phòng chức năng, đường hành lang và các khu vực khác.
2. Đánh giá và quản lý chi phí: Mặt bằng giúp định vị và xác định các vật liệu cần thiết và kích thước các không gian, giúp cho việc tính toán chi phí xây dựng một cách chính xác và quản lý ngân sách dự án.
3. Quyết định vị trí hệ thống kỹ thuật: Mặt bằng giúp định vị và phân bổ vị trí hệ thống kỹ thuật, bao gồm điện, nước, gas, điều hòa không khí và hệ thống thông gió, giúp cho việc thiết kế và xây dựng hệ thống này một cách chính xác và hiệu quả.
4. Định vị các điểm tiếp xúc với bên ngoài: Mặt bằng cho thấy vị trí của các cửa ra vào, cửa sổ, ban công và các điểm tiếp xúc khác với bên ngoài, giúp định hình vị trí và quan sát, lấy ánh sáng, khí tự nhiên và quang cảnh.

Vì vậy, mặt bằng đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình thiết kế và xây dựng một công trình xây dựng, giúp cho việc thực hiện dự án một cách chính xác và hiệu quả.

Làm thế nào để đọc bản vẽ mặt bằng ?

Để đọc và hiểu được bản vẽ mặt bằng, bạn cần phải nắm được các ký hiệu, chữ viết tắt và quy ước được sử dụng trong bản vẽ. Dưới đây là một số bước để giúp bạn đọc bản vẽ mặt bằng:

1. Tìm hiểu về các ký hiệu và quy ước: Bạn cần phải nắm rõ các ký hiệu và quy ước được sử dụng trong bản vẽ, bao gồm các ký hiệu hình học, các chữ viết tắt, mũi tên chỉ hướng, chữ số và ký tự đặc biệt khác.
2. Xác định tỷ lệ bản vẽ: Bản vẽ mặt bằng thường có một tỷ lệ nhất định, ví dụ như 1:100 hoặc 1:50. Tỷ lệ này cho biết mối quan hệ giữa kích thước thực tế của đối tượng và kích thước được thể hiện trên bản vẽ.
3. Xem xét các chi tiết của bản vẽ: Bạn nên bắt đầu từ việc xem xét các chi tiết của bản vẽ mặt bằng, bao gồm kích thước, hình dạng và vị trí của các không gian, phòng chức năng, đường hành lang và các khu vực khác.
4. Đọc hướng dẫn và chú thích: Bản vẽ mặt bằng thường đi kèm với hướng dẫn và chú thích, giải thích chi tiết về các yếu tố trên bản vẽ. Bạn nên đọc kỹ các hướng dẫn và chú thích này để hiểu rõ hơn về bản vẽ.
5. Trình bày bản vẽ theo thứ tự logic: Bạn nên đọc bản vẽ theo thứ tự logic, bắt đầu từ các chi tiết cơ bản nhất và dần đến các chi tiết phức tạp hơn.
6. Sử dụng các công cụ hỗ trợ: Hiện nay có rất nhiều phần mềm hỗ trợ đọc bản vẽ mặt bằng, cho phép bạn dễ dàng zoom in, zoom out, di chuyển và xem trước các phần khác nhau của bản vẽ. Bạn nên sử dụng các công cụ này để dễ dàng hơn trong việc đọc bản vẽ.

Mặt bằng tổng thể là gì ?

Mặt bằng tổng thể (master plan) là một bản vẽ hoặc tài liệu mô tả về kế hoạch tổng thể cho một khu đất, bao gồm các yếu tố như quy hoạch đô thị, định vị các khu vực chức năng khác nhau, các mạng lưới giao thông, các công trình công cộng và các không gian xanh. Với mặt bằng tổng thể, bạn sẽ có thể nhìn thấy rõ những khu vực chức năng mà có trong dự án đó , ví dụ như khu cây xanh, khu vui chơi cho trẻ nhỏ, khu BBQ, lối đi,…Mỗi khu vực đó đều được đánh số và chú thích rõ ràng để bạn dễ dàng phân biệt được.

Mặt bằng tổng thể thường được sử dụng trong quy hoạch đô thị để giúp cho các nhà quản lý đô thị, chính phủ địa phương, các nhà phát triển bất động sản và các chuyên gia liên quan có cái nhìn toàn cảnh về cách phát triển khu đất trong tương lai. Điều này giúp cho các quyết định về phát triển đô thị được đưa ra dựa trên một kế hoạch tổng thể, tránh tình trạng phát triển vô kế hoạch hoặc lộn xộn.

Mặt bằng tổng thể có thể được xây dựng bằng tay hoặc thông qua việc sử dụng các công cụ phần mềm CAD (computer-aided design). Khi xây dựng một mặt bằng tổng thể, các yếu tố cần được xem xét bao gồm việc định vị các khu vực dân cư, các khu vực công cộng và thương mại, các khu vực kỹ thuật, các mạng lưới giao thông và các khu vực xanh. Mặt bằng tổng thể thường được cập nhật và điều chỉnh theo thời gian để phản ánh sự thay đổi của khu đất và các yếu tố khác.

Mặt bằng tầng điển hình là gì ?

Mặt bằng tầng điển hình (typical floor plan) là bản vẽ mô tả chi tiết về khu vực của một tầng cụ thể trong một tòa nhà. Mặt bằng tầng điển hình thường được sử dụng trong các thiết kế kiến trúc, đặc biệt là trong các dự án xây dựng như tòa nhà văn phòng, tòa nhà căn hộ, trung tâm thương mại, khách sạn và các công trình xây dựng khác.  Trong mặt bằng tầng điển hình, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy 1 tầng có mấy căn hộ? Có những loại căn hộ nào? Và diện tích căn hộ là bao nhiêu? 

Mỗi tầng của một tòa nhà có thể có một mặt bằng tầng điển hình riêng biệt, miêu tả về cách sắp xếp các phòng, các hành lang, các khu vực chức năng khác nhau, cửa sổ, cửa ra vào, vị trí thang máy, hệ thống điều hòa không khí, hệ thống điện và nước, và các yếu tố khác.

Mặt bằng tầng điển hình giúp cho kiến trúc sư, các nhà thiết kế nội thất và các bên liên quan khác có thể hiểu rõ hơn về cấu trúc của tòa nhà, giúp cho việc lên kế hoạch thiết kế nội thất, định vị thiết bị và vật liệu, và các yếu tố khác trở nên dễ dàng hơn.

Các mặt bằng tầng điển hình thường được thiết kế trực quan và chi tiết, với các đường kẻ, các biểu tượng và các ký hiệu để mô tả các yếu tố khác nhau của mỗi khu vực trong tầng. Các mặt bằng này thường được xây dựng bằng tay hoặc thông qua việc sử dụng các công cụ phần mềm thiết kế CAD (computer-aided design).

Mặt bằng căn hộ là gì ?

Mặt bằng căn hộ là bản vẽ mô tả chi tiết về khu vực bên trong của một căn hộ, bao gồm các phòng khách, phòng ngủ, nhà bếp, phòng tắm, nhà vệ sinh, các hành lang, cửa sổ, cửa ra vào và các yếu tố khác. Mặt bằng căn hộ thường được thiết kế trực quan và chi tiết, với các đường kẻ, các biểu tượng và các ký hiệu để mô tả các yếu tố khác nhau của từng khu vực trong căn hộ.

Mặt bằng căn hộ thường được sử dụng trong các dự án xây dựng căn hộ, trung tâm thương mại, khách sạn và các công trình xây dựng khác. Đối với những người có nhu cầu tìm kiếm nhà ở hoặc đầu tư, mặt bằng căn hộ là một công cụ hữu ích để giúp họ hiểu rõ hơn về căn hộ mà họ đang xem xét.

Trên mặt bằng căn hộ điển hình, ta có thể đọc được những thông số dựa trên các ký hiệu như:

• Kích thước (chiều dài, chiều rộng) thông thủy của mỗi phòng
• Kích thước, chiều dày những bức tường, vách ngăn, kích thước mặt cắt các cột
• Kích thước ghi diện tích của từng phòng theo đơn vị m2
• Ký hiệu quy ước của đồ đạc, nội thất, những thiết bị vệ sinh như bàn ghế, tủ, giường, chậu rửa, bồn tắm,…

Ngoài ra, với mặt bằng nhà phố sẽ có chỉ dẫn hướng đi lên xuống cầu thang bằng đường gấp khúc. Đường này thường có chấm ghi ở bậc đầu tiên đến bậc cuối cùng.

Mặt bằng căn hộ cũng giúp cho kiến trúc sư và các nhà thiết kế nội thất có thể hiểu rõ hơn về cấu trúc của căn hộ, giúp cho việc lên kế hoạch thiết kế nội thất, định vị thiết bị và vật liệu, và các yếu tố khác trở nên dễ dàng hơn.

Các mặt bằng căn hộ có thể được thiết kế với nhiều phong cách khác nhau, từ phong cách cổ điển đến phong cách hiện đại, từ căn hộ nhỏ đến căn hộ cao cấp. Các mặt bằng này có thể được xây dựng bằng tay hoặc thông qua việc sử dụng các công cụ phần mềm thiết kế CAD (computer-aided design).

Những khái niệm liên quan đến mặt bằng trong xây dựng 

• Mặt đứng 

“Mặt đứng” trong bản vẽ thường được hiểu là mặt của một vật thể trong không gian đứng đối diện với mặt phẳng màn hình (hoặc trang giấy vẽ) của bản vẽ. Nó thường được biểu thị bằng các đường thẳng song song với trục đứng của bản vẽ. Mặt đứng là hình chiếu vuông góc của căn nhà lên mặt phẳng đứng. Một ngôi nhà thông thường sẽ có nhiều bản thiết kế mặt đứng khác nhau để thể hiện hình dáng, vẻ đẹp bên ngoài và sự cân đối của cả căn nhà. Mặt đứng thường được vẽ bằng nét liền mảnh, không biểu diễn phần khuất của căn nhà.

Trong kỹ thuật vẽ kỹ thuật, mặt đứng thường được sử dụng để biểu thị các thành phần của vật thể có chiều dài hoặc chiều cao lớn hơn so với các thành phần khác, và chúng thường được vẽ theo quy tắc màu xám để phân biệt với các thành phần khác.

Trong các bản vẽ kiến trúc hoặc kỹ thuật, mặt đứng còn được gọi là “bản vẽ mặt bên”, và thường được sử dụng để biểu diễn chi tiết về các mặt bên của một công trình xây dựng, như tường, cột, vách ngăn, cửa, cầu thang, thang máy, hệ thống đường ống, v.v.

• Mặt cắt 

“Mặt cắt” là một khái niệm trong kỹ thuật vẽ kỹ thuật, nó thường được sử dụng để biểu diễn bên trong của một vật thể bằng cách cắt nó thành hai phần. Mặt cắt thường được sử dụng để hiển thị các chi tiết bên trong của một vật thể hoặc của một hệ thống, ví dụ như các chi tiết cấu trúc, các đường ống, và các bộ phận máy móc.

Trong một bản vẽ kỹ thuật, mặt cắt thường được biểu thị bằng các đường kẻ đứt hoặc đứng dọc theo mặt cắt, đôi khi được kèm theo các ký hiệu để chỉ ra hướng và chiều của mặt cắt. Các chi tiết bên trong của vật thể được hiển thị trên mặt cắt này.

Mặt cắt thường được sử dụng để cung cấp thông tin chi tiết về các bộ phận bên trong của một vật thể hoặc hệ thống, giúp cho việc hiểu và chế tạo vật thể hoặc hệ thống đó trở nên dễ dàng hơn.