Mác bê tông là gì? Cách lựa chọn mác bê tông phù hợp với công trình

Bê tông là thuật ngữ quen thuộc và là vật liệu thông dụng trong lĩnh vực xây dựng. Nhưng không phải ai cũng biết đến mác bê tông là gì? Để có được cái nhìn chi tiết hơn về mác bê tông, mời bạn đọc cùng Group 4N theo dõi bài viết sau đây để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này

Mác bê tông là gì? Có những loại mác bê tông nào?

Danh mục bài viết

Tổng quan về mác bê tông là gì?

Định nghĩa mác bê tông là gì?

Mác bê tông là khả năng chịu lực, chịu nén của mẫu bê tông hình lập phương với kích thước 15cm x 15cm x 15cm và được bảo dưỡng trong điều kiện tiêu chuẩn trong thời gian 28 ngày. Mác bê tông là ký hiệu bê tông theo tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam được dịch lại từ tiêu chuẩn Liên Xô và được sử dụng đến bây giờ.

Sau khi đổ bê tông thì quá trình ninh kết sẽ bắt đầu đồng thời phát triển cường độ bê tông. Sau 28 ngày bê tông sẽ đạt được cường độ gần như hoàn toàn (khoảng 99%)

Ký hiệu và đơn vị của mác bê tông là gì?

Mác bê tông sẽ có đơn vị là kg/cm². Mác bê tông có ký hiệu là chữ M, đây là ký hiệu theo tiêu chuẩn cũ.

Trong các bản vẽ xây dựng hiện nay, đôi khi sẽ thấy ký hiệu là B. Tuy nhiên, ký hiệu B thể hiện cho cấp độ bền của bê tông. Cấp độ bền được xác định từ kết quả nén mẫu hình trụ thay vì hình lập phương, từ đó cho kết quả cường độ chịu nén

Các xác định mác bê tông là gì?

Để có thể xác định mỗi mác bê tông thực tế, tối thiểu cần phải có một tổ mẫu được lấy tại hiện trường. Sẽ bao gồm 3 mẫu bê tông đồng nhất về vị trí, cách thức lấy mẫu và điều kiện dưỡng hộ. Với các kết cấu lớn, các tổ mẫu trên cùng một kết cấu cần phải ở những vị trí khác nhau, đồng thời số lượng của chúng đủ lớn để đại diện được cho toàn bộ kết cấu đó.

Giá trị trung bình ứng suất nén tại thời điểm phá hủy do nén mẫu của cả 3 mẫu trong tổ mẫu, được lấy để xác định mác bê tông (28 ngày tuổi). Thời điểm nén tổ mẫu nếu không phải là 28 ngày sau khi bê tông ninh kết (thường từ 3 đến 7 ngày), thì mác bê tông được xác định gián tiếp qua biểu đồ phát triển cường độ bê tông chuẩn tương ứng.

Các kết quả nén mẫu từ 3 đến 7 ngày tuổi là các quả kiểm tra nhanh và chưa chính thức. Kết quả nén mẫu 28 ngày mới được xem là mác của bê tông thực tế. Kết cấu bê tông tại chỗ được coi là đã đạt yêu cầu về mác thiết kế khi giá trị trung bình của từng tổ mẫu không được nhỏ hơn mác thiết kế. Đồng thời không có mẫu nào trong các tổ mẫu có kết quả thí nghiệm dưới 85% mác thiết kế.

Độ sụt của mác bê tông

Độ sụt của bê tông được thể hiện ở độ dẻo và tính dễ chảy của bê tông. Giá trị đó được quan tâm trong quá trình thi công bên ngoài công trường, nó dựa vào biện pháp thi công bê tông, chẳng hạn biện pháp bơm cần hay bơm tĩnh, thi công bê tông móng hay bê tông cột…

Thí nghiệm độ sụt bê tông dựa vào phễu hình nón

Độ sụt của bê tông được thí nghiệm tại hiện trường, công tác thí nghiệm độ sụt bao gồm những bước:
Cho hỗn hợp bê tông vào phễu, đầm bê tông đều bằng que đầm và lược bỏ phần bê tông thừa trong phễu
Dần dần rút phễu lên trong thời gian khoảng 5s sao cho bê tông trong phễu không di chuyển
Đợi mẫu bê tông sụt xuống
Lấy thước đo khoảng cách từ đỉnh bê tông và chiều cao của phễu
Khoảng cách đo được thể hiện độ sụt của bê tông

Thí nghiệm độ sụt của bê tông trên ngoài công trường

Thường thì độ sụt của bê tông được quy định cụ thể trong ghi chú chung trong bản vẽ thiết kế kết cấu:
Độ sụt các cấu kiện móng, cột, dầm sàn đổ bằng bơm bê tông từ 6-10 cm
Độ sụt bê tông đổ bằng bơm tĩnh từ 8-12 cm
Độ sụt bê tông cọc khoan nhồi từ 8–12cm

Khái niệm cấp độ bền bê tông

Theo tiêu chuẩn mới của Việt Nam ngày nay thì không dùng ký hiệu mác bê tông – M. Thay vào đó ký hiệu M là ký hiệu chữ B – cấp độ bền của bê tông.

Cấp độ bền bê tông B này được xác định dựa vào kết quả nén mẫu hình trụ.

Có nghĩa là thay vì lấy mẫu lập phương thì ta lấy mẫu hình trụ.

Sau đó nén mẫu, cho ra kết quả cường độ chịu nén.

Ký hiệu cấp độ bền bê tông là B: B20, B25, B30.

Đơn vị là Mpa: 1 Mpa = 10 kG/cm2

Tìm hiểu cường độ chịu nén của bê tông

Cường độ chịu nén chính là ứng suất nén phá hủy của bê tông.

Nó tính bằng lực trên 1 đơn vị diện tích, như kG/cm2, hay N/mm2.

Thường thì trong xây dựng, ta chú ý tới cường độ chịu nén của bê tông, còn lại cường độ chịu kéo bê tông thường rất thấp.

Vậy nó thường bị bỏ qua. Nhưng các kết cấu bê tông có khả năng chịu được uốn tốt là bởi được sử dụng cốt thép.

Chúng ta sử dụng khả năng chịu kéo cao của thép để bù đắp khả năng chịu kéo thấp của bê tông.

Ta đặt thép vào trong vùng bê tông chịu kéo để tối ưu tính chịu lực. Từ đó, ta có thuật ngữ bê tông cốt thép.

Có những loại mác bê tông nào?

Mác bê tông được phân loại sẽ bao gồm:

M100: Là loại bê tông có cấp độ bền B7.5 và cường độ chịu nén là 9.63Mpa
M150: Là loại bê tông có cấp độ bền B12.5 và cường độ chịu nén là 16.05Mpa
M200: Là loại bê tông có cấp độ bền B15 và cường độ chịu nén là 19.27Mpa
M250: là loại bê tông với cấp độ bền B20 và cường độ chịu nén 25.69Mpa
M300: Là loại bê tông có cấp độ bền B22.5 và cường độ chịu nén 28.90Mpa
M400: Là loại bê tông có cấp độ bền B30 và cường độ chịu nén 38.53Mpa
M500: Là loại bê tông có cấp độ bền B40 và cường độ chịu nén 51.37Mpa
M600: Là loại bê tông có cấp độ bên B45 với cường độ chịu nén 57.80Mpa

Bảng tra cứu mác bê tông và cấp độ bền

Bên cạnh đó, hiện nay với các phụ gia người ta có thể sản xuất ra bê tông đạt M1000 – M1500

Tỷ lệ trộn bê tông đúng tiêu chuẩn

Nếu bạn đang băn khoăn cách trộn bê tông đúng chuẩn mác bê tông theo tỷ lệ, cách trộn vữa xây dựng đúng giúp cho mác bê tông có chất lượng cao và làm việc chất lượng nhất thì đây là hướng dẫn của chúng tôi.

Bê tông là hỗn hợp bao gồm cát, đá, nước, xi măng. Vậy phải trộn như thế nào để đạt đúng Mác đúng quy định? Hầu như, trên bao bì xi măng có đề cập rõ tỷ lệ trộn cho 1m3 bê tông. Ví dụ:

Bê tông mác 100: 320 kg Xi măng + 1060 lít cát + 260 lít nước thì tương ứng với tỷ lệ trộn là: 6.4 bao Xi măng +1060 lít cát + 260 lít nước (1 bao Xi măng : 165.6 lít cát : 40.6 lít nước )

Lấy thùng sơn 18 lít làm chuẩn thì tỷ lệ trộn bê tông của mỗi loại mác sẽ là:

Bê tông mác 200: 1 bao bì xi măng + 4 thùng cát + 7 thùng đá
Bê tông mác 250: 1 bao bì xi măng + 3.5 thùng cát + 6 thùng đá
Bê tông mác 300: 1 bao bì xi măng + 2 thùng cát + 4 thùng đá

Quy định về lấy mẫu mác bê tông

Theo tiêu chuẩn về thi công và nghiệm thu bê tông và đóng cừ bê tông cốt thép toàn khối tại Việt Nam hiện hành, TCVN 4453:1995 thì việc lấy mẫu được quy định cụ thể như sau:

Với bê tông thương phẩm thì tương ứng với mỗi đợt vận chuyển trên xe (khoảng 6-10 m³) phải lấy một tổ mẫu, tại tình trạng công trình trước khi đổ bê tông vào khuôn; Nếu đổ bê tông kết cấu đơn chiếc, có khối lượng ít (< 20m³) thì lấy một tổ mẫu

Với những kết cấu khung và các loại kết cấu móng (cột, dầm, bản, vòm…) thì mỗi 20m³ mác bê tông phải lấy một tổ mẫu

Với mác bê tông móng máy khối lượng khoang đổ (phân khu bê tông) > 50m³ thì mỗi 50m³ bê tông lấy một tổ (nếu khối lượng bê tông móng máy < 50m³ vẫn cần lấy một tổ); Các móng lớn, thì mỗi 100m³ sẽ lấy một tổ mẫu, nhưng chú ý không ít hơn 1 tổ mẫu cho mỗi khối móng

Với bê tông nền, mặt đường (như đường nhựa ô tô, sân bay,..) thì cứ 200 m³ bê tông cần lấy một tổ mẫu (tuy nhiên nếu khối lượng < 200 m³ thì vẫn lấy một tổ).

Với bê tông khối lớn: Khi khối lượng mác bê tông đổ trong mỗi khoang (phân khu bê tông) ≤ 1000 m³ thì mỗi 250 m³ bê tông cần phải lấy một tổ mẫu; Khi khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang (phân khu bê tông) > 1000m³ thì mỗi 500m³ bê tông thì cần lấy một tổ mẫu.

Làm sao để chọn mác bê tông phù hợp với công trình?

Với những công trình nhỏ, không có hồ sơ thiết kế bài bản: Thông thường nhà thầu thường quyết định lựa chọn mác bê tông dựa trên kinh nghiệm của họ
Với các công trình nhỏ, kết cấu không yêu cầu về khả năng chịu lực cao: Thường được sử dụng các loại bê tông có mác thấp như M15, M20, M25
Với công trình lớn hơn, kết cấu chịu lực lớn hơn: Thường được lựa chọn bê tông có mác cao hơn từ M300 trở lên và thường sử dụng bê tông thương phẩm.

Hiện nay có 2 loại bê tông thường được sử dụng phổ biến là bê tông trộn tay và bê tông thương phẩm

Bê tông trộn tay

Thường được sử dụng xây dựng các công trình có quy mô nhỏ, thích hợp các tòa nhà dân dụng nhỏ và sử dụng khối lượng bê tông ít
Thường khó để kiểm soát được chất lượng. Trong quá trình đổ bê tông sẽ có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của bê tông, nhất là yếu tố con người

Bê tông thương phẩm

Còn được gọi là bê tông tươi, là loại bê tông được tính toán thiết kế cấp phối dựa vào những thí nghiệm.
Các nhà cung cấp bê tông thương phẩm thường chịu trách nhiệm về mác bê tông và chất lượng bê tông
Bê tông thương phẩm sẽ đi kèm với những thông số như: Mác bê tông, độ sụt và khối lượng
Bê tông được trộn tại nhà máy, sau đó vận chuyển đến công trường.
Thường được sử dụng cho các công trình quy mô lớn và yêu cầu khối lượng lớn

Cách bảo dưỡng mác bê tông

Khi kết thúc quá trình đổ bê tông thì xông đoạn bảo dưỡng cần được tiến hành nghiêm ngặt nhất để đảm bảo hiệu quả cao và độ bền dài lâu của công trình. Bảo dưỡng bê tông đảm bảo 2 yếu tố: bê tông không bị mất nước nhanh gây hiện tượng nứt và tránh rung độ phá vỡ liên kết của bê tông.

Bạn có thể tham khảo những phương pháp bảo dưỡng bê tông sau:

Tránh tác động mạnh lên bề mặt cốp pha.
Đảm bảo độ khít cốp pha để ngăn cản tình trạng chảy nước bê tông.
Nên phủ lên bê tông 1 lớp nilon mỏng để tránh sự bốc hơi nước.
Phun nước giữ ẩm cho bê tông

Trên đây là những thông tin chia sẻ về thuật ngữ mác bê tông là gì? Hy vọng sẽ là những kiến thức hữu ích và giúp được bạn nếu có công việc liên quan đến mác bê tông.

Xem thêm